yanoddlkc
İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞI'NA SUNULMAK ÜZERE ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ HAKİMLİĞİ'NE ILGAZ (YÜRÜTMENİN DURDURULMASI TALEPLİ) DAVACI : Kerim DEMİR Ilgaz Nüfus Müdürü/ Nüfus Müdürlüğü ILGAZ/ÇANKIRI DAVALI : 1-Maliye Bakanlığı (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü)-ANKARA 2-Ilgaz Mal Müdürlüğü-Ilgaz/Çankırı DAVANIN KONUSU : Yürürlüğün durdurulması ve iptal İPTALİ İSTENİLEN İDARİ İŞLEM : Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali kontrol Genel Müdürlüğü tarafından İçişleri Bakanlığına hitaben yazılmış olan 04.09.2009 gün ve 115520-76 sayılı görüş yazısı ve bu görüşü yaptırıma dönüştürerek uygulamanın buna göre yapılmasını isteyen Ilgaz Mal Müdürlüğünün 06.04.2010 tarih ve 99 sayılı işlemi. TEBLİĞ TARİHİ : 06.04.2010 DAVANIN İZAHI : Olayın Özeti: Çankırı İli, Ilgaz İlçesinde Nüfus Müdürü olarak görev yapmaktayım. Kadro unvanım Nüfus müdürü, kadro derecem ise 1.derecenin 4.kademesidir. 15.04.2004 tarih ve 25434 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 2004/6996 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararının Devlet memurlarına ödenecek zam ve tazminatlara ilişkin 1 sayılı cetvelin (A) genel idare hizmetleri bölümünün 24.sırasında sayılan “Müdür” unvanlı(1-4) kadrolara verilen 600+500=1100 yan ödeme puanına ilave olarak aynı kararnamenin dipnot 3/d maddesi gereğince dipnot bölümünün 3/b ve 3/c maddeleriyle verilen haklardan yararlanmak suretiyle 750+500=1250 puan yan ödeme hakkından yararlanıyorum. Ödemelerim bu puanlar üzerinden gerçekleşmekte iken aşağıda 3.ncü maddede belirtilen Maliye Bakanlığının İçişleri Bakanlığına yazmış olduğu bir yazı gerekçe gösterilerek, dipnot bölümünde verilen ilave yan ödeme puanlarından yararlanamayacağımız belirtilmiş, bu görüşe göre de İlçemiz Mal Müdürlüğünce bugüne kadar yapılan ödemelerin faiziyle birlikte toplu olarak geri ödenmesi ve bundan sonraki hesaplamaların dipnot kısmında verilen ilave puanlar eklenmeksizin yapılması istenilmektedir. Konu aşağıda ayrıntısıyla açıklanmıştır. 1- 15.04.2004 tarih ve 25434 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 2004/6996 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının Devlet Memurlarına ödenecek zam ve tazminatlara ilişkin 1 sayılı cetvelin (A) Genel idare Hizmetleri bölümünün dip not kısmında; (EK-1)
3-(b) “16 ncı sırada sayılanlara 750 puana kadar temininde güçlük zammı
(c) 15 ve 16 ncı sırada sayılanlara 500 puana kadar iş riski zammı kadro unvanları ile ilgili görevleri fiilen yaptıkları sürece ayrıca verilebilir.
(d) 15/c,d ve e sıraları ile 16 ncı sırada sayılanlardan aynı görevi yapmaya devam eden, uzman, uzman yardımcısı, şef ve amirlerine de belirtilen sıralar ile dipnotun (a), (b) ve (c) sıralarında sayılan puanlar verilebilir.” denilmektedir.
Teşkilatımızın ilçe müdürlüklerinde tüm memurların unvanı “Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni” olup tamamı bilgi işlem ortamında çalışmakta, bu unvanların dışında ilçe teşkilatımızda Şef ve Nüfus müdürü kadro unvanları bulunmaktadır.
./..
Sf:2
Cetvelin 16. sırası: Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni: 750 puan iş güçlüğü zammı ve 250 puan temininde güçlük zammını içeren bölümdür.
Bu duruma göre Veri hazırlama ve Kontrol İşletmeni 1000 puan cetvelden, 750 puan dipnot 3(b) maddesinden ve 500 puan da dipnot 3(c) maddesinden olmak üzere toplam 2250 yan ödeme puanından yararlanmaktadır.
Yine bu duruma göre Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni’nin amiri olan Nüfus Müdürü de (kadro derecesi 1-4 olanlar) 1100 puan cetvelin 24. sırasından, dipnotun 3ncü maddesinin (d) fıkrası gereğince de 3.ncü maddenin (b) ve(c) maddelerinden yararlanarak 1250 ilave puanla birlikte toplam 2350 yan ödeme puanından yararlanması gerekmekte olup, burada herhangi bir tereddüt bulunmamaktadır.
2- Benzer hükümler 05.05.2006 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ve halen uygulanmakta olan 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında da (EK-2) geçerliliğini korumuş olmasına rağmen, dipnot bölümünde yer alan hakların uygulanmaması sonucu eksik yapılan yan ödemelerle ilgili herhangi bir hata yapılmaması için İçişleri Bakanlığına görüş sorulmuş Bakanlığımız da ekte sunulan (EK-3) 16.04.2009 gün ve 6708 sayılı görüş yazısında “Bakanlığımız taşra teşkilatında müdür unvanlı kadrolarda olup, daha önce dipnotun 16/c, d ve c sıraları ile 17nci sırada sayılan kadrolarda görev yapmış olan taşra teşkilatı müdürlerinin dipnotun (a), (b) ve (c) sıralarında sayılan puanlardan yararlanmaları kurum takdirine bırakılması nedeniyle konuya ilişkin değerlendirmenin ilgili valiliklerce yapılması uygun görülmüştür.” Olumlu görüşüne istinaden 16.06.2009 gün ve 386 sayı ile Çankırı Valiliğinden olur alınmış (EK-4) ve bu olurda :“bugüne kadar ödemesi yapılmayan 750 puan temininde güçlük zammı ile 500 puan iş riski zammının Bakanlar Kurulu Kararının yürürlüğe girdiği 01.01.2004 tarihinden geçerli ileriye doğru Haziran 2009’a kadar ödenmesini ve ödemelerin bundan sonra aylık olarak devam etmesi” şeklinde açıkça belirtilen durum karşısında 2009 yılı Haziran ayında fark bordrosu yapılarak eksik ödemeler alınmış ve 15.07.2009 tarihinden itibaren de yan ödeme puanı aylık bordroda 2350 puan üzerinden(Kararnamenin dipnot bölümündeki 1250 ilave puan eklenmek suretiyle) alınmaya devam ettirilmiştir.
3- Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü İçişleri Bakanlığına yazmış olduğu 04.09.2009 gün ve 115520-76 sayılı yazısında (EK-5) Kararnamenin dipnot bölümünde geçen “Amir” unvanından sadece “Amir” unvanlı kadrolarda bulunanların anlaşılması gerektiği, bunun dışındaki yani kadro unvanı amir olmayan müdür yardımcısı, müdür kadrosunda bulunan üstleri kapsamadığı şeklinde yasal dayanaktan yoksun bir görüş bildirmiş, bu görüş Maliye Bakanlığının taşra birimlerine gönderilmemiş, herhangi bir yaptırım uygulanması istenmemiş ve bu görüş yazısının gönderildiği İçişleri Bakanlığı da bu yazıya istinaden taşra birimlerine herhangi bir yaptırım veya uygulama yazısı göndermemiştir. Bu yazı ülke genelini kapsayan bir uygulama olmaksızın sadece İçişleri Bakanlığına bildirilen bir öneri şeklinde kalmıştır.
Maliye Bakanlığının bu görüş yazısı üzerine Ilgaz Mal Müdürlüğü ekte sunulan (EK-6) 06.04.2010 tarih ve 99 sayılı yazı ile tarafıma toplu olarak ödenen 2004-2009 yılları yan ödeme farklarının yasal faizi ile geri ödenmesini ve 15.07.20009’dan itibaren aylar itibarıyla fazla ödenen yan ödeme farklarını yine yasal faizi ile geri ödenmesini istemektedir.
4- Maliye Bakanlığının görüşü ve Ilgaz Mal Müdürlüğünün yazısı Kanuna, Bakanlar Kurulu Kararlarına ve mantığa aykırıdır.
Kanuna aykırıdır çünkü 657 Sayılı Yasanın 2. maddesine göre bu konularda alt düzenleyici işlemlerin ancak Bakanlar Kurulu Kararıyla yapılabileceği açıkça belirtilmiştir.
Bakanlar Kurulu Kararına aykırıdır çünkü buradaki amaç kurum içi ast üst ilişkisinin mali yönden korunmasıdır. Bu düşünceyle getirilen ve genel tabir olan “Amir” ibaresi Veri Hazırlama Kontrol İşletmeni unvanlı memurların üstlerini kapsamaktadır. Kararname incelendiğinde bu kapsamın sınırsız
./..
Sf:3
olmadığı çok geniş bir kesime uygulanamayacağı görülmektedir. Örneğin İçişleri Bakanlığına bağlı Nüfus Teşkilatının taşra ünitelerinde Müdür yardımcısı unvanlı kadro bulunmamaktadır. Dolayısıyla nüfus teşkilatının taşra birimleri açısından “Amir” ibaresinden yararlanacak olan kesim, Şef unvanı da Kararnamede ayrıca sayıldığından sadece İlçe Nüfus Müdürü olacaktır.
Ayrıca Bakanlar Kurulu Kararında yazılı olan “Amir” ibaresinden ne anlaşılacağı gibi bir yorum yapma yetkisi Maliye Bakanlığının ilgili Genel Müdürlüğünün yorumuna, düşüncesine, yetkisine, takdirine bırakılmamıştır. Burada Maliye Bakanlığındaki bir yetkilinin görüşü mutlak doğruymuş gibi esas alınarak mevcut durumu ortadan kaldıran yeni bir işlem tesis edilmektedir. Bu durum bu konudaki 2004 ve 2006 yılında çıkartılan her iki kararnameye de aykırıdır. Esasen “Amir” ibaresinden ne anlaşılacağı gibi bir yorum yapmaya ihtiyaç da yoktur. Bu tabirden ne anlaşılması gerektiği Kararnamede gayet açıktır.
Mantığa aykırıdır çünkü, buradaki “Amir” tabirinden, maiyetinde çalışan Veri Hazırlama ve kontrol İşletmeni unvanına haiz memurların üstü konumunda olan müdür ve müdür yardımcısından başka bir şeyin anlaşılması zaten mümkün değildir. Hiyerarşik düzene uygun olması bakımından üst unvanlı kadroda bulunanın en azından astına verilen hak kadar bir haktan yararlanması, ondan daha düşük bir puanla veya maaşla çalışmaması en doğal, en gerçekçi ve en geçerli bir durumdur, Kararnamedeki ibare bu amaçla genel tabir olan “Amir” tanımını getirerek üstlerin mali yönden mağduriyetlerini önlemiştir. Aksi durum Bakanlar Kurulu Kararının özüne aykırı olur.
5- Maliye Bakanlığı görüş yazısında “Amir” ibaresinin sadece amir kadrosunda olanları ihtiva ettiğini belirtmekte ise de Genel İdare Hizmetleri sınıfında başlı başına “Amir” diye bir kadro unvanı yoktur. Amir, Türk Dil Kurumu sözlüğünde, bir işte emir verme yetkisi olan kimse, buyuran, emreden, üst anlamındadır. Mevzuatımızda ve uygulamada amir tanımından değişik konumdaki personelin üstleri anlaşılmaktadır. Bu üstlerin şef, müdür yardımcısı, müdür vb. olduğu açıktır.
Nüfus Teşkilatının ilçe müdürlüklerinde Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni, Şef ve İlçe Nüfus Müdürü kadro unvanları bulunmaktadır. İlçe nüfus müdürlerinin memur ve şeflerin amiri olduğu tartışmasız olup, kanun ve yönetmelikle bu durum belirlenmiştir. İlçe nüfus müdürü maiyetindeki memurların disiplin ve sicil amiri olduğu gibi, kurumun tüm iş ve işlemlerinde birinci derece amir pozisyonundadır.
İta amiri olarak tanımlanan ve bugünkü tabirle harcama yetkilisi olarak adlandırılan görevli ilçe nüfus müdürlüklerinde nüfus müdürüdür. Dolayısıyla buradaki amir kavramı da kurumun üst yetkilisini ifade etmektedir
6- Maliye Bakanlığı Bakanlar Kurulu Kararının dipnot bölümünde sayılan unvanların baş harflerinin büyük harflerle yazıldığı, Şef unvanının ayrıca yazıldığı dolayısıyla buradaki “Amir” tanımının sadece amir kadrosunda olanları kapsadığını müdür kadrosunda olanları kapsamadığını belirtmektedir.
Yani Bakanlığın bu konudaki temel gerekçesi ve dayanağı sayılan unvanların baş harflerinin büyük harflerle yazılması ve Şef kadrosunun ayrıca sayılmasıdır. Bu duruma göre veri hazırlama ve kontrol işletmeni unvanına haiz memurların bulunduğu tüm kurumlardaki şef’ler söz konusu ilave yan ödeme puanlarından yararlanabilecek ama bunların üstü olan müdürleri yararlanamayacaktır. Sebebi de “Amir” kelimesinin baş harfinin büyük harfle yazılmış olmasıdır. Böyle bir mantığı anlamak mümkün olmadığı gibi, bu durumu izah etmeye çalışırken ileri sürülen gerekçelerin ne kadar dayanaktan yoksun ve hukuki olmadığı açıkça görülmektedir.
7- Bu konuda kendisini yetkili makam olarak gören Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü yeni bir işlem tesis eden düzenleyici veya mevcut durumu değiştiren böylesine bir karar alırken kanuni dayanak bulmak zorundadırlar. Davaya konu işlemde Bakanlığın ilgili Genel Müdürlüğü
./..
Sf:4
Anayasa Mahkemesi kararlarıyla da belirlenen “idare, kanunlarla öngörülmeyen hiçbir konuda kendiliğinden herhangi bir işlem ve eylemde bulunamaz” kuralına ve temel hükümlere aykırı bir işlem tesis etmektedir.
Burada yapılması gereken işlem bu konuda ilk yasal dayanak olan ve 2004 yılında çıkartılan 2004/6996 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararında 1 sayılı cetvelin (A) Genel idare Hizmetleri bölümünün dip not kısmında yer alan “Amir” tanımının içerisine hangi unvanların gireceğini açıkça belirtmekti. Bu açıklama yapılmadığına ve burada belirtilen “amirleri” ibaresine göre bir çok ilçe nüfus müdürü bu haktan yararlandığına ve de bu durum kazanılmış hak haline dönüştüğüne göre, 2004 yılı Kararnamesinden sonra çıkartılan 2006/10344 Sayılı Bakanlar Kurulu kararındaki ifade değişikliği ile kazanılmış bu hakkı ortadan kaldırmak mümkün değildir. Aşağıdaki bölümde davaya konu olayın kazanılmış hak ve kanunların geriye doğru işletilemeyeceği esasları üzerinde durulacaktır.
8- Yukarıda izah edilen durumların dışında konuyu kazanılmış haklar yönüyle incelediğimizde ise yine hukuka uygun olmayan durum ortaya çıkmaktadır.
15.04.2004 tarih ve 25434 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 2004/6996 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının Devlet Memurlarına ödenecek zam ve tazminatlara ilişkin 1 sayılı cetvelin (A) Genel idare Hizmetleri bölümünün dip not kısmının 3.ncü maddesinin (d) fıkrasında: “15/c,d ve e sıraları ile 16 ncı sırada sayılanlardan aynı görevi yapmaya devam eden, uzman, uzman yardımcısı, şef ve amirlerine de belirtilen sıralar ile dipnotun (a), (b) ve (c) sıralarında sayılan puanlar verilebilir.” Hükmü mevcuttur. Burada “şef ve amirlerine” ibaresi 2006/10344 sayılı kararname ile: “Şef ve Amir kadrolarında bulunanlardan” şeklinde değiştirilmiştir.
2004/6996 sayılı Kararname ile verilen hakta bir tereddüt yoktur. Maliye Bakanlığının görüşünde bu Kararnameden bahsedilmemektedir. Dolayısıyla 2004 tarihli kararname gereğince Nüfus Müdürünün Kararnamenin dip not bölümünde verilen ilave yan ödeme puanlarından yararlanmasında Maliye Bakanlığı yönüyle de bir sakınca veya tereddüt olmadığı anlaşılmaktadır.
Dolayısıyla 2004 yılında çıkan bu kararname kazanılmış bir hak olmuştur. Anayasa Mahkemesinin kazanılmış hak konusunda vermiş olduğu bazı kararlar şöyledir.
“Kazanılmış haklara saygı ilkesi hukukun genel ilkeleri ve hukuk devleti kavramı içerisinde yer alır. Bu ilkenin temel amacı ise bireylerin hukuk güvenliğini sağlamaktır” (AnMK, 10.4.2003, E.2002/112, K.2003/33, RG: 4.11.2003-25279.)
“Devlet faaliyetlerinin hukuk kurallarına uygun olması, kazanılmış haklara saygı duyulmasını gerektirir. Ancak, kazanılmış bir haktan söz edilebilmesi için bir hakkın ya da borcun yeni yasadan önce yürürlükte olan kurallara göre bütün sonuçlarıyla fiilen elde edilmiş olması gerekir” (AnMK, 20.12.1983, E.1982/4, K.1983/17, RG: 13.12.1984-18604)
“Kazanılmış hak, kişinin bulunduğu statüden doğan, tahakkuk etmiş ve kendisi yönünden kesinleşmiş ve kişisel alacak niteliğine dönüşmüş haktır. Bir statüye bağlı olarak ileriye dönük, beklenen haklar ise bu nitelikte değildir” (AnMK, 203.4.2001, E.1990/50, K.2001/67, RG: 7.11.2001-24576.)
Bu kararlar ile hüküm altına alınan ilkeler gereğince 2006 yılı Kararnamesinde aksi bir hüküm olsa bile 2004/6996 Sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla kesinleşen kazanılmış haklar, 2006 yılı değişikliğiyle ortadan kaldırılamaz. Geçerli olan düzenleme hakkın kazanıldığı tarihteki karar yani 2004 yılında yapılan düzenlemedir. Çünkü 2004 yılı Bakanlar Kurulu Kararıyla bu hak “kazanılmış hak” olarak kesinleşmiştir. Dolayısıyla 2006 yılında yapılan kelime değişikliği, bu haktan yararlananların mağduriyetine sebep olacak yeni bir işlem tesis ederek, tahakkuk etmiş ve kesinleşmiş olan kazanılmış haklarını geri alamaz.
Oysa Maliye Bakanlığının iptali istenen görüşü Anayasa Mahkemesi Kararlarıyla da hüküm altına alınarak korunan “kazanılmış haklar” kuralını ihlal etmektedir. Maliye Bakanlığının belirttiği şekilde işlem yapılarak yan ödeme puanlarının düşürülmesi halinde 2004 yılından itibaren
./..
Sf:5
uygulanan kazanılmış hakkımız geri alınmakta veya ortadan kaldırılmaktadır.
Getirilen yeni kural, kazanılmış bir hakkı ortadan kaldırdığı gibi, uygulamada tartışmaya ve idari uyuşmazlıklara yol açmaktadır. Maliye Bakanlığının belirttiği gibi işlem tesis edilmesi halinde genel hukuk esaslarından ve hatta hukuk devleti ilkesinin gereklerinden olan kazanılmış hak kavramı zedelendiği gibi “eski kanun zamanında kazanılmış olan haklar yeni kanun zamanında da geçerliliklerini korurlar” ilkesi ihlal edilmiş olmaktadır.
9- Burada kanunların geçmişe yürümezliği ilkesinin de gözetilmediği görülmektedir. Anayasa Mahkemesinin;
“Sonradan yürürlüğe giren yasaların geçmiş ve kesin bir nitelik kazanmış hukuki işlemlere etkili olmaması hukuken temel kurallarından biridir” (AnMK, 27.2.2001, E.1999/43, K.2001/46, RG: 20.3.2002-24701)
“Yasa kuralları genelde, konuldukları gün ve gelecek içindir. Böylece yeni çıkarılan bir yasada açıklık yoksa, önceden yürürlükte bulunan yasa hükümlerine göre gerçekleşmiş durumlarla elde edilmiş haklara dokunulamaz. Geçmiş, yeni bir yasanın etki olanı dışında kalır” (AnMK, E. 1989/5, (siyasi parti ihtar) K. 1990/1, RG: 4.4.1990-20482)
İlgililer bakımından mali külfet öngören söz konusu kuralların geçmişe etkili olacak şekilde yürürlüğe konulması hukuk güvenliğini zedelediğinden, Anayasanın 2. maddesinde öngörülen hukuk devleti ilkesine aykırıdır” (AnMK, 8.10.2003, E.2003/31, K.2003/87, RG: 24.2.2004-25383)
Şeklinde verilmiş kararları incelenerek davaya konu olayımıza uygulandığında, 2004 yılı kararnamesi ile verilmiş ve kazanılmış hak haline gelmiş bir konuda, 2006 yılında yapılan bir değişiklik gerekçe gösterilerek elde edilen haklara dokunulamayacağı, yok edilemeyeceği açık ve net olarak görülmektedir.
Yasalarla düzenlenmemiş bir alanda yürütmenin hakları etkileyen bir kural koyma yetkisinin bulunmadığı açıktır. 2004 ve 2006 yılında çıkartılan Bakanlar Kurulu Kararında herhangi bir kısıtlama ve engel olmadığı gibi lehte hüküm bulunmasına rağmen, Maliye Bakanlığı tarafından burada yazılı bir kelimeden yola çıkarak, bu kelimeden ne anlaşılması gerektiğini belirtmek suretiyle daha önce verilmiş olan ve kazanılmış hak statüsüne dönüşmüş bir mali hakkı kısıtlayıcı genel bir düzenleme yapma yetkisi olamaz, olmamalıdır. Bu nedenle Maliye Bakanlığının belirtilen görüşü ile bu görüşe göre çıkartılan Ilgaz Mal Müdürlüğü yazısının uygulamasının iptal edilmesi ve yürürlüğünün durdurulması gerektiği düşünülmektedir.
SONUÇ VE İSTEM : Yukarda açıklanan nedenler ve mahkemenizce resen gözetilecek sair iptal nedenleri ile: 1-Maliye Bakanlığı’nın 04.09.2009 tarihli 115520-76 sayılı görüş yazısı ve Ilgaz Mal Müdürlüğünün 06.04.2010 gün ve 99 sayılı yan ödemelerle ilgili işleminin İPTALİNE ve YÜRÜTÜLMESİNİN DURDURULMASINA, 2- Tüm yargılama giderlerinin davalı idare üzerinde bırakılmasına karar verilmesini saygılarımla arz ederim. 12/04/2010Kerim DEMiR EKLER : 1) 2004/6996 Sayılı Kararname ilgili bölüm(Ek-1) 2) 2006/10344 Sayılı Kararname ilgili bölüm(Ek-2) 3) İçişleri Bakanlığı görüşü(Ek-3) 4) Valilik Oluru(Ek-4) 5)Maliye Bakanlığı görüşü(Ek-5) 6) Ilgaz Mal Müdürlüğü yazısı(Ek-6)