1800'lerde Çankırı Osmanlı İdaresi
| 1800'LÜ YILLARDA ÇANKIRI VE OSMANLI İDARESİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER *19.yüzyıl başlarında Ankara ve Çankırı Anadolu Eyaleti'ne bağlıydı.
Kırşehri Karaman Eyaleti'ne; Bozok ve Çorum, önceleri adı Rum Eyaleti olarak geçen, sonradan Sivas olarak değişen Sivas Eyaleti'ne bağlı birer sancaktırlar. *1843 yılı salnamesinde Ankara ve Çankırı Bozok Eyaleti'ne; Çorum ise Sivas Eyaleti'ne bağlıdır.
*1831-1836 yıllarındaki durum. (Çankırı Bozok eyaletine bağlı)
*Eyalet-i Bozok
*1- Kayseriyye
*2- Bozok (Yozgad)
*3- Ankara
*4- Kengiri
*19. yüzyılın başlarında Anadolu eyaletine, 1864 Tarihli Teşkilat-ı Vilayet Kanunnamesi'nin çıkarılmasına kadar Çankırı Bozok eyaletine 1867 den sonra ise Kastamonu vilayetine bağlanmıştır. Bu kanun 1867 yılında ülkede uygulanmaya başlamış, Çankırı sancağı (liva) ve bağlı birimleri 1867 yılından vilayet olduğu tarihe kadar Kastamonu’ya bağlı kalmıştır. 1867’den önce Kastamonu iliyle herhangi bir bağlılığı yoktur. Bu nedenle Çankırı ve ilçeleriyle ilgili anlatımlarda buna dikkat edilmelidir. Bozok bu günkü Yozgat İlidir.
*1842 yılındaki düzenleme ile köy ile sancak arasında yeni bir idari birim olarak “kaza” oluşturuldu.
*1864 yılında yayınlanan nizamname eyalet yönetimini düzeltme amacını taşıyordu.
*Bu düzenleme ile eyalet adı vilayete, sancak adı livaya dönüştürüldü.
*Livalara kaymakam yerine mutasarrıf görevlendirilmiştir.Vilayetlere vali, livalara mutasarrıf ve kazalara kaymakam padişah tarafından
*atanıyordu.
*1871 yılında yeni bir “Vilayet Nizamnamesi” yayınlanmıştır. 1871’de kariye ile kaza arasında nahiye olarak yeni bir birim kurulmuştur.
*1871 Vilayet Nizamnamesi 1913 yılına kadar yürürlükte kaldı.
*Kanun-ı Esasi’nin getirdiği ilkelere göre II. Meşrutiyet Döneminde hazırlanan vilayet idaresi ile ilgili kanun tasarısı Meclis-i Mebusan’dan
*geçmediğinden, Kanun-ı Esasi’ye uygun olarak “Hükümet Kararı” ile 1913 yılında “İdare-i Umumiye-i Vilayet Kanunu Muvakkat” adıyla
*“geçici kanun” olarak yürürlüğe girmiştir.
*1913 yılındaki yasal düzenleme, genel yönetimi açısından önemli bir değişiklik öngörmemiştir. Vilayet, liva, kaza ve nahiye mülki kademelerinin başı ve mercii sırasıyla vali, mutasarrıf, kaymakam ve nahiye müdürüdür.
Kerim DEMİR |